BEELD
cirkelvormige radar met draaiende elektromagnetische golven
in de cirkel: de grenzen van de provincie Limburg
rechts en links: oorlogsvliegtuigen en vallende bommen
geluid van elektromagnetische golven
TITEL IN BEELD
“Onder de RADAR”
Herstappe
Doorvoerhaven
BEELD
historische luchtfoto van Herstappe
BEELD
Dragan Marcovich, schepen, staat voor de woning van de gewezen burgemeesters in Herstappe
DRAGAN MARCOVICH VERTELT
Mijn naam is Dragan Marcovich. Ik was vroeger gemeentesecretaris in Herstappe en nu gemeenteraadsvoorzitter en schepen. Wij staan hier bijna op het hoogste punt van Herstappe aan de woning van de gewezen burgemeesters.
BEELD
videobeelden van de woning van de gewezen burgemeesters in Herstappe
DRAGAN MARCOVICH VERTELT
We staan hier aan de woning van “Oscar”, een burgemeestersfamilie. Oscar, die had een jachttoeter. Zijn woning gaf uit op de Dorpsstraat, hij kon de toegang tot het dorp zien.
BEELD
videobeelden van de woning van de gewezen burgemeesters in Herstappe
DRAGAN MARCOVICH VERTELT
Zodra de bezetter, samen met de “zwarten”, vanuit Lauw of Tongeren het dorp binnenvielen om naar vluchtelingen, piloten en verzetslieden te zoeken, begon hij op zijn jachthoorn te toeteren.
BEELD
videobeelden van de omgeving, de dorpskern en de kerk van Herstappe
DRAGAN MARCOVICH VERTELT
Dat was het signaal voor iedereen die zich hier in Herstappe bevond en die hier niets verloren had, “rieberdebiep” richting Luik moest vertrekken via de hagen en de boomgaarden.
BEELD
videobeelden van de boomgaarden, de hagen en de dorpskern van Herstappe
DRAGAN MARCOVICH VERTELT
Die man kreeg daar moeilijkheden mee. Ze vroegen hem waarom hij aan het “toeteren” was. Hij verdedigde zich door te zeggen dat hij de dorpelingen wou verwittigen voor bandieten – hij dacht dat er bandieten en dieven binnenkwamen - en dat hij dus zijn taak volbracht had. Daarmee werd hij minder lastiggevallen.
BEELD
videobeelden van de boomgaarden en de dorpskern van Herstappe
DRAGAN MARCOVICH VERTELT
Oscar had een Duitse herder die, enkele ogenblikken voordat een V1 of V2 over Herstappe gevlogen kwam, begon te janken. Dat was het teken dat iedereen zich onmiddellijk moest verschuilen in de kelder. Die hond heeft menig leven gered.
BEELD
historische luchtfoto van Herstappe
DRAGAN MARCOVICH VERTELT
Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog zijn de Duitsers, naar analogie met 1914, via de “holle weg” van Odeur en Xhendremael, vanuit Luik naar Sint-Truiden getrokken en ze hebben eigenlijk langs het dorp een “omtrekkende” beweging gemaakt en zijn zo richting Lauw gegaan. Zij wisten dat de hoofdweg naar Sint-Truiden en Brussel zwaar bewaakt werd door het Belgische leger en daarom hebben ze die “omtrekkende” beweging gemaakt. In Herstappe waren eigenlijk niet zoveel mensen ondergedoken.
BEELD
videobeelden van de “holle weg”, het landschap, de omgeving en detailopnames van de hagen
DRAGAN MARCOVICH VERTELT
Af en toe moesten piloten naar het Luikse gebracht worden. Die konden dan langs de “hoofdweg” – want wij hadden toch een belangrijke verbindingsweg naar het Luikse – via ons landschap, hagenlandschap en fruitbomenlandschap gemakkelijk ontsnappen. Wij hadden hier ook werkweigeraars die verstopt waren en die moesten dan ook ontsnappen.
Daarom was Herstappe eigenlijk een kleine “doorvoerhaven”. Het landschap is fel veranderd, want toen bestond het landschap uit weidelanden met fruitbomen, hoogstammige fruitbomen en zeer veel hagen. Natuurlijk, dat was een bescherming voor de runderen.
Die hagen waren belangrijk. Want tijdens de oorlog konden – langs die hagen - de mensen, de piloten en de verzetslieden zich gemakkelijk verplaatsen zonder op te vallen en zonder gezien te worden.
BEELD
videobeelden van de velden en akkers
DRAGAN MARCOVICH VERTELT
Het landschap is totaal gewijzigd. Die hagen zijn verdwenen, het is allemaal akkerland geworden. Maar vroeger had dat een zeer belangrijke functie.
BEELD
videobeelden van de kerk, de kerktoren en de dorpskern van Herstappe
DRAGAN MARCOVICH VERTELT
Tongeren was eigenlijk gekend als een “zwart bastillon”. De mensen konden weinig vertrouwen hebben in de “high society” van Tongeren omdat de meesten daarvan samenwerkten met de Duitsers. Het beste bewijs daarvan was eigenlijk dat na de oorlog – op het einde van de oorlog – een politiecommissaris werd terechtgesteld, samen met nog anderen. Het wantrouwen tegenover de “high society” van Tongeren was bijzonder groot … zelfs jaren, decennia nà de oorlog.
BEELD
videobeelden van het landschap en de akkers
TEKST IN BEELD
Met dank aan:
B&B Haspenhoeve
Dragan Marcovich
Lode Cloes
Leon Lowet
www.onderderadar.be
logo provincie Limburg
Ga terug naar www.onderderadar.be.